در این مقاله می‌خواهیم انواع گلیم را بررسی کنیم و در پایان هم درباره شستشوی انواع گلیم صحبت می کنیم. این واقعی است که شستشوی انواع گلیم بسته به جنس و بافت آن و حتی منطقه‌ای که گلیم در آن بافته شده است می‌تواند متفاوت باشد. در مقاله پیشین وبلاگ قالیشویی زن تفاوت فرش و گلیم از بافت تا شستشو را با یک دیگر دریافتیم. این دو زیر انداز زیبای ایرانی را شناختیم و البته تفاوت شستشوی انواع گلیم و فرش را نیز یاد گرفتیم.

گلیم بافته عشایر است و عملا برای زندگی ایلیاتی طراحی شده. فرشی سبک و بسیار زیبا با نقوش ابتدایی این موضوع در تمام گلیم‌های ایران و حتی منطقه قفقاز و آناتولی به خوبی دیده می‌شود. البته نقوش گلیم‌ ها قفقازی از نقوش گلیم های ایرانی پیچیده تر است و اما یک سادگی بسیار زیبا در تمام این گلیم ها دیده می‌شود که آنها را به یکی از زیباترین دستبافته‌های بشر بدل می‌کند.

نمونه از انواع گلیم قفقازی را می توانید در عکس زیر مشاهده کنید

گلیم ایرانی نیز در عکس زیر قابل مشاهده است.

در ایران هر یک از مناطق، نقش‌های خاصی را برای گلیم‌های خود برمی‌گزینند. مثلا در ناحیه بلوچستان بیشتر نقش گل را برای گلیم های خود انتخاب می‌کنند اما در ناحیه بختیاری و یا قشقایی طرح حیوانات بیشتر بافته می‌شود. در میان گلیم های بافته شده در ایران گلیم های ترکمن از همه نقش ساده تری دارند. نقش‌های هندسی همراه با رنگ لاکی بارزترین عنصر تکرار شونده در انواع گلیم‌ های ترکمن است.

مرغوب‌ترین بادوام‌ترین و البته خوش نقش‌ترین بافت گلیم ایرانی اما متعلق است به سیستان و بلوچستان. اساسا در این خطه، بسیار محروم ایران، انواع منسوجات با ظرافت بسیار زیادی بافته و دوخته می شود. در سیستان شما علاوه بر انواع گلیم، سوزن دوزی‌های بسیار هنرمندانه‌ای را هم مشاهده می‌کنید که زیبایی صنایع دستی این استان را دو چندان به نمایش می‌گذارد.

البته گلیم سیستان و بلوچستان نسبت دیگر گلیم‌ها بسیار به فرش نزدیک‌تر است، زیرا مانند فرش پرز دارد و تا حدی به سنگینی فرش بافته می شود. اما در گلیم های دیگر مناطق ایران شما دستبافته بسیار سبک‌تری را شاهد هستید. این سبکی و سنگینی از نوع بافت گلیم بر می‌آید. در گلیم های قفقازی و سیستانی که پرز گلیم بیشتر است روش بافت به صورت پود پیچی است و گاهی هم حتی گره کامل در بافت به کار گرفته می‌شود، که عملا روش بافت قالی را به نمایش می‌گذارد.

اما در اقوام کوچ‌روتر که باید بار و بنه خود را بین ییلاق و قشلاق جا به جا کنند. استفاده از روش‌هایی که سبب سبکتر شد انواع گلیم می‌شود مرسوم است. کم کردن حجم و وزن وسایل در این راه کاملا مد نظر بوده است و از این رو باید گلیم ها به این صورت بافته می‌شد.

شستشوی انواع گلیم

گلیم فرشی است که در شستشو بیشترین آسیب را می‌بیند. زیرا گلیم در بیشتر مواقع از پشم دست ریس بافته می‌شود. این نوع پشم به شدت مرغوب و به شدت با دوام است. بله دوام گلیم‌های پشمی در زیر پا بی‌نظیر است اما هر کس که لباس یا فرشی از جنس پشم خالص داشته باشد، می‌داند این قماش با آب میانه خوبی ندارد. روستایی‌ها انواع گلیم را در کف رودخانه پهن می‌کنند بی آن که با پارو و کاسه و مواد شوینده به جان آن بیفتند و بعد از شسته شدن گلیم در کف رودخانه همانجا در پای کوه گلیم را پهن می کنند تا خشک شود.

اما در شهر کجا رود گیر می‌آید که در آن گلیم بشوییم. بسیاری سبکی گلیم وسوسه شان می‌کند آن را در ماشین لباسشویی اندازند و البته عمر گلیم خود را با این کار به پایان می‌رسانند. شستن دستگاهی گلیم در هر نوعی که باشد بهترین انتخاب برای گلیم اعلای شماست. در کارخانه‌جات قالیشویی، اول از شما جنس گلیم را جویا می‌شوند و فراخور آن جنس روش شستشو و البته خشک کردن انواع گلیم تعیین می شود. از این رو حتی در مواردی که گلیم‌های بسیار اعلای صادراتی را به کارخانه قالیشویی زن می‌آورند، ما بی آنکه آسیبی به این دستبافته‌های اعلا بزنیم، آنها را می‌شوییم و تمیز می‌کنیم.

به کارگیری انواع گلیم در طراحی دکوراسیون داخلی مدرن

در طراحی دکوراسیون داخلی مدرن هر یک از این نقش‌ها می‌تواند برای به کارگیری، جایگاهی داشته باشد. این که گلیم قفقازی پر از نقش گل است و گلیم ترکمن ساخته شده از نقوش هندسی است چندان مهم به نظر نمی‌آید. حتی کارکرد کفپوش بودن گلیم ها نیز برای دکوراتورهای مدرن یک موضوع اصلی نیست. اتفاقا به واسطه سبکی بسیار زیاد انواع گلیم ها ترکمن و بختیاری و لری می‌‌توان آن‌ها را برای تزئین دیوار‌ها هم به کار گرفت و نه به عنوان یک کفپوش بلکه به عنوان یک دیوار‌پوش از آنها استفاده کرد. مهم روکرد طراح داخلی شماست.

در این قسمت از مقالات وبسایت کارخانه قالیشویی زن می‌خواهیم به یک موضوع مهم بپردازیم و آن هم تفاوت دو دست بافه‌ بسیار زیبای ایران است. بله می خواهیم درباره فرش و گلیم صحبت کنیم. در این مقاله درباره بافت و بیشتر درباره نگهداری و کارکرد و شستشوی فرش و گلیم و البته سپردن فرش و گلیم به یک کارخانه معتبرقالیشویی با شما صحبت می کنیم. پس اگر مرددید که فرش بخرید یا گلیم حتما تا پایان این مقاله را بخوانید.

اولین تفاوت فرش و گلیم در نقشه آن است. در بافت فرش بافنده قبل از آن که گره زدن را یاد بگیرد باید نقشه خوانی فرش را یاد بگیرد. این موضوع سبب می‌شود که هر فرش بر اساس یک نقشه جداگانه بافته شود. در یک نقشه فرش هر گره را در یک چهار خانه یک کاغذ شطرنجی قرار می‌دهند و عملا از در کنار هم قرارگرفتن این خانه‌ها به شکل یک گره، می‌توان فرشی به زیبایی قالی‌های کاشان و تبریز و قم بافت.

اما گلیم به گونه‌ای دیگر بافته می‌‌شود. گلیم را کمتر پیش می‌آید که از الیافی مانند ابریشم ببافند. گلیم بیشتر از پشم و پنبه بافته می‌شود. گلیم بر مبنای گره زدن تار به پود ساخته نمی‌شود. بلکه با رد کردن تار از زیر و روی پود بافته می‌شود. تار و پود گلیم بعد از در هم آمیختن با شانه‌ای سنگین به نام دفتین شانه می‌خورند که باعث استحکام و بسیار بالای این دست بافته ایرانی می‌شود. البته دفتین زدن در فرش بافی هم هست.

اما دیگر فرق اصلی گلیم و فرش در نقشه آنها است. گفتیم که فرش نقشه‌ای دقیق دارد و هر استان نقشه فرش مخصوص خود را دارد و مثلا قالی را به نام شهری می‌شناسند که آن نقشه متعلق به آن است. مثلا قالی تبریز یا قالی کاشان. یعنی قالی که امکان دارد در هر جای ایران بافته شده باشد اما نقشه متعلق به تبریز است.

تفاوت فرش و گلیم در همین جا است. گلیم نقشه از پیش نوشته شده‌ای ندارد و هر بافنده بر اساس ذوق خود آن را می‌بافد. اما این موضوع سبب نمی‌شود که ما گلیم‌ها را دست بافه‌های شخصی بدانیم. زیرا نوع بافت و نقشه‌های هر منطقه بین بافنده‌های آن جا از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. و از این رو به طرز معجزه آسایی نقشه‌هایی که در ترکمن صحرا بافته می‌شود با گلیم‌های بختیاری تفاوت‌های کاملی دارد.

نقش گلیم هم از فرش ساده تر است و اغلب گلیم‌ها با نقوش هندسی نقش شده‌اند. همین سادگی فوق العاده گلیم در برابر فرش است که آن را بسیار پر طرفدار کرده به خصوص در دکوراسیون مدرن امروزی است.

شستشوی فرش و گلیم

فرش و گلیم به یک صورت واحد شسته نمی‌شوند. اصلی‌ترین دلیل تفاوت در شستشو‌ی فرش و گلیم هم در بافت آنها است. فرش بافته‌ای پرزدار است. هر فرش بسته به نوع بافت و متریالی که با آن بافته می‌شود بین یک تا 5 میلیمتر پرز دارد. بر همین باید در شستشو با آب فشار قوی و برس‌های صنعتی چرک را از لابه‌لای فرش بیرون کشید. اما گلیم پرز ندارد. با استفاده از یک شوینده معمولی و یک برس می‌توان آن را شست اما چون پشت گلیم نخ‌های آن نمایان است در هنگام شستشو باید مواظب نخ‌ها پشت بود که پاره نشود. البته گلیم کلا از فرش دیرتر کثیف می‌شود و حتی به راحتی می‌توان آن را با استفاده از شامپو فرش لکه زدایی کرد.

البته به دلیل استفاده از پشم در بافت گلیم آب کشی گلیم سخت است و وزن زیادی به خود می‌گیرد. اما چون گلیم ها تقریبا از فرش‌ها کوچکترند تمیز کردن شستن فرش نسبت به گلیم آسان تر است. تفاوت‌های فرش و گلیم چه در شستشو چه در بافتن و چه در نقشه آن، آنچنان است که در انتخاب آن دو سلیقه کاملا متفاوت را می توان دید و همین تفاوت در سلیقه هاست که دنیا فرش ایرانی را زیبا می‌کند.